Duela bi urte abiatu zen Orioko Hiri Antolamendurako Plan Orokor berria lantzeko prozesua. Etorkizuneko Orio nolakoa izango den erabakitzeko unea iritsi da. Erabakiak hartzeko egungo egoeraren erradiografia egitea garrantzitsua da, hori dela dela, eragin linguistikoaren ebaluazioa egin du Udalak. Eremu jakin bateko egitasmoek bertako errealitate linguistikoan izan ditzaketen balizko eraginak aurreikustea da ebaluazioaren helburua, Plan Orokorraren baitan hartutako erabakiek euskararen hizkuntza-komunitateari ahalik eta kalte gutxien eragiteko.
Eragin linguistikoa egiteko prozedura eta tresna hiru eragileek landu dute, elkarlanean: Gipuzkoako Foru Aldundiak, Euskararen Gizarte Erakundeen Kontsailuak eta Udalerri Euskaldunen Mankomunitateak. Azterketa egin dute eta dagoeneko osatu dute aurrerapen-dokumentua.
Dokumentua mardula da, informazio askokoa. Testuinguratzen hasten da, datu orokorrekin. Besteak beste Orio udalerri euskalduna dela aipatzen du eta 2002a geroztik Udalerri Euskaldunen Mankomunitateko kide dela. Herri honen euskararen indizea %83,1ekoa da. Bilakaerari dagokionez, euskararen indizeak behera egin du nagusiki azken 15 urteetan.
Euskararen erabilerak, kalean eta etxean, behera
2001eko datuekin alderatuz gero, behera egin du euskaldunen portzentajeak kaleko eta etxeko erabileran. Oro har, euskaldunen portzentajeak ere bai.
2001 Gaur egun
Euskaldunak %86 %82,5
Kaleko erabilera %74 %63
Etxeko erabilera %60 %52
Datuek beherakada adierazten duten arren, Orion euskara bizi dago eta Orioko Udalak eutsi egin nahio dio Orioko herriaren izaera euskaldunari. Datuek kezkatu egiten dute udala eta horregatik erabaki zuten ELEa egitea.
Palotak eremua garatzean euskara kolokan
Bost eremu aztertu dituzte ELEan: Mutiozabal, Palotak, Dike, Pilotalekua eta Aizperro. HAPOak planteatzen dituen garapenak aztertu ditu eta aukera bakoitzak izango lukeen eragina. Azterketaren arabera, proposatzen diren aktuazioen eragina moderatua edo ertaina da, Palotetan izan ezik. Izan ere, Palota garatuz gero, etxebizitza ugari egingo dira eta horrek eragin larria izan dezake hizkuntzan.
HAPOak jasotzen dituen aktuazioak onartzerakoan ikerketa honetako emaitza hori ere hartuko dute kontuan, euskarak bilakaera negatibo hori izan ez dezan.